Bernard bekijkt ‘t: “AI”

In ‘Bernard bekijkt ‘t’ schrijft Bernard Wubbels elke maand met een knipoog over iets dat hij tegenkomt in zijn werk als communicatieadviseur. Met zijn commentaar op zaken waar hij zich over verbaast, biedt hij een verrassend en vaak vermakelijk inkijkje in de wereld van infra, civiel, groen, bouw en techniek.

Het valt niet meer te ontkennen: de opmars van AI-toepassingen (kunstmatige intelligentie) op tal van terreinen is niet meer te stuiten. In de wetenschap, in de techniek, in de kunst, in de politiek, overal wordt het inmiddels toegepast. En natuurlijk op mijn werkgebied, in de wereld van de tekstschrijvers.  Of het nu gaat om scholieren, studenten, docenten, journalisten, romanschrijvers, dichters, (web)tekstschrijvers, EMVI-schrijvers of politici die een speech voorbereiden, ze komen allemaal voor de keus te staan: maak ik hier wel of geen gebruik van? (Voor alle duidelijkheid: deze column heb ik zelf geschreven). Chatbots zoals ChatGTP hebben inmiddels aan een paar steekwoorden genoeg om in een mum van tijd een complete, coherente tekst te produceren in elk genre over elk willekeurig onderwerp.  Een tekst waar je anders vele uren mee kwijt zou zijn, als je het zelf had moeten bedenken.

Op internet kwam ik dit citaat tegen, waarin ChatGTP  zichzelf definieert: “Artificial Intelligence (AI) verwijst naar de ontwikkeling van computersystemen die taken kunnen uitvoeren die normaal menselijke intelligentie vereisen, zoals leren, redeneren en probleemoplossen”. AI beschikt dus al over een basale vorm van zelfreflectie. Interessant, of moeten we ons zorgen gaan maken?

 Ik kan me voorstellen dat het handig kan zijn om via AI een tekst te genereren over een specifiek onderwerp, als je tijd en moeite wilt besparen. Of als je even geen inspiratie hebt, of te weinig van een bepaald onderwerp afweet. Maar ik moet eerlijk toegeven dat ik het bestaan van dit soort programma’s tot nu toe voor kennisgeving heb aangenomen. En dat ik de discussie eromheen interessanter vind dan de toepassingsmogelijkheden voor mezelf als EMVI-tekstschrijver.

 Dat het op veel terreinen toepasbaar is, dat is inmiddels wel duidelijk. Hoe we ermee om moeten gaan, is minder helder. Zoals gezegd, het kan soms superhandig zijn om via een AI chatbot een tekst te produceren, als je als tekstschrijver bijvoorbeeld weinig tijd en/of inspiratie hebt. Waarbij het gaat om een vrij algemene, informatieve tekst waar geen grote belangen een rol bij spelen. Of als je op zoek bent naar een kapstok waar je vervolgens je eigen draai aan kunt geven, zodat het toch jouw persoonlijke stijl weergeeft. Maar wat als een scholier via AI een werkstuk schrijft, of een student een complete scriptie? Of een aankomend romanschrijver, die een boek laat schrijven in de stijl van een beroemde schrijver?  Dat voelt toch als valsspelen, als pronken met andermans veren. Helemaal als zo iemand dan ook nog beter wordt beoordeeld dan een ander die wel een compleet zelf geschreven stuk tekst inlevert. En ook als je bedenkt dat voor de input voor AI gebruik is gemaakt van duizenden teksten waarvan de originele schrijvers vaak niet op de hoogte zijn gebracht, laat staan een vergoeding ontvangen.

 Niet alleen op tekstgebied, ook op het gebied van fotografie, muziek en schilderkunst wordt er driftig geëxperimenteerd met AI. We zijn inmiddels al zover op dit gebied dat je als kijker letterlijk je ogen niet meer kunt geloven. Wat is nog echt, wat is origineel, wat is nep? Ik hou van kunst, en als ik dan toch mag kiezen ga ik voor het origineel. Omdat ik geloof dat niets de creativiteit van een echte kunstenaar van vlees en bloed, op welk vlak dan ook, kan overtreffen. De creatieve vonk kun je niet kunstmatig opwekken. Er zijn duizenden goede kunstenaars die prachtige, betaalbare kunst maken. Ik heb dus liever zoiets aan de muur hangen dan een reproductie van een of ander beroemd schilderij. Of een door AI gefabriceerd schilderij, misschien wel origineel, maar samengesteld uit allerlei bestaande stijlen. Dat kan mij niet bekoren en dat zou ik ook nooit kopen.

 Helaas is de ruimte van deze column te beperkt om uitgebreid in te gaan op AI, het gebruik ervan, de mogelijkheden en de gevaren. Ik zou daar met gemak nog tientallen columns aan kunnen wijden. Over de technische mogelijkheden, het eigendomsrecht, originaliteit, moraliteit, concurrentie, of het feit dat ik als EMVI-tekstschrijver straks zonder werk zit door AI. Dat laatste denk ik trouwens niet, omdat het toch menselijke creativiteit vraagt om een onderscheidende tekst te kunnen schrijven. Een tekst die per aanbesteding steeds net weer een andere insteek vraagt om de juiste meerwaarde te kunnen genereren. Dat durf ik inmiddels rustig te stellen, na een hele middag googelen op dit onderwerp.

 ’s Avonds ging ik op bezoek bij buren in de straat, om de nieuwe inrichting van hun verbouwde huis en tuin te bewonderen. Aan de muur in de woonkamer hing een mooi, groot schilderij van een landschap, geschilderd in warme kleuren, die perfect pasten bij de aardetint waarin de muur was geschilderd. Ik vond het heel mooi, dat zei ik ook tegen de buren. Je moest er ook maar net tegenaan lopen, tegen zo’n kunstwerk dat zo mooi bij die muur paste. Ik zou het graag zelf gekocht hebben. Dus ik vroeg wie de kunstenaar was die het gemaakt had.

Het antwoord van de buurman was korter dan ik verwacht had. Sterker nog: dit antwoord had ik zelfs totaal niet verwacht. Hij lachte verguld, toen hij zei: “AI!”

Deel dit artikel: