Bernard bekijkt ‘t: “Betonrot”

In ‘Bernard bekijkt ‘t’ schrijft Bernard Wubbels elke maand met een knipoog over iets dat hij tegenkomt in zijn werk als communicatieadviseur. Met zijn commentaar op zaken waar hij zich over verbaast, biedt hij een verrassend en vaak vermakelijk inkijkje in de wereld van infra, civiel, groen, bouw en techniek.

Hoewel Nederland de laatste jaren toch veel minder gaaf blijkt te zijn dan Mark Rutte ons jarenlang wilde doen geloven, is het in de landen om ons heen toch niet echt veel beter. Sterker nog, soms lees ik berichten over toestanden in een van onze buurlanden waarbij ik denk: dat hebben wij hier gelukkig niet. Zo kwam onlangs in het nieuws dat in het Verenigd Koninkrijk honderden scholen onveilig zijn verklaard vanwege instortingsgevaar door betonrot. Ruim honderd scholen moesten al uit voorzorg de deuren helemaal of gedeeltelijk sluiten, maar het blijkt inmiddels om veel meer scholen te gaan dan eerst werd gedacht. De betonsoort RAAC ofwel cellenbeton die voor de bouw van die scholen is gebruikt is een brosse betonsoort, die maar dertig jaar meegaat en gevoelig is voor rot. Zodra er rot ontstaat is er een grote kans op instorting.

Tussen de jaren 50 en de jaren 80 werd cellenbeton in het VK veel gebruikt bij de bouw van scholen en andere overheidsgebouwen, zoals ziekenhuizen. Het werd gezien als een goedkoper alternatief voor gewoon beton. Sander Pasterkamp, docent bouwtechniek aan de TU Delft, vertelde aan de NOS dat de veiligheid van cellenbeton staat of valt met het onderhoud. Door vocht bijvoorbeeld kan schade optreden. In Nederland is cellenbeton ook wel toegepast voor dak- of gevelplaten, maar op kleinere schaal dan in het VK. Er zijn hier in elk geval nog geen problemen op dit gebied bekend.

Als cellenbetonblokken eigenlijk maar dertig jaar mee hoort te gaan, zit er ondanks de huidige problemen toch ook een positieve kant aan dit verhaal. Pas in 2016 stortte een deel van een schoolgebouw in het Schotse Edinburgh in. Bij goed onderhoud blijkt cellenbeton dus veel langer mee te gaan dan gedacht: wel veertig tot tachtig jaar! Stel dat je al die scholen na dertig jaar al gesloten en gesloopt had: wat een kapitaalvernietiging. En er zouden dan natuurlijk ook nog weer net zoveel nieuwe scholen gebouwd moeten worden, al met al een dure grap.

Wat verder positief is: ondanks de naam ‘cellenbetonblokken’ is dit materiaal niet gebruikt om gevangenissen mee te bouwen. Of dat een bewuste keus was weet ik niet. Maar het laat zich raden dat met zoveel rotte appels onder één dak een gevangenis van cellenbeton veel eerder aan rot onderhevig zal zijn, misschien al na tien, of hooguit vijf jaar. Ontsnappen wordt daardoor wel héél erg makkelijk voor al die gevangenen. Je hoeft geen tunnels meer te graven, met achterovergedrukte theelepeltjes jarenlang cement tussen de stenen van een buitenmuur weg te schrapen of door een stinkend riool je een weg naar de vrijheid te zoeken. Je hoeft er alleen maar op te wachten tot het gebouw begint in te storten, je duwt tegen een muur en je staat buiten. Aan de andere kant zie ik hier ook een cultuurverschil: het zegt iets over de Britten dat ze cellenbeton eerder associëren met het schoolsysteem dan met het gevangeniswezen.

In elk geval, ik ben blij dat wij in Nederland geen cellenbetonprobleem in Nederland hebben. Onze kinderen boffen maar, ze kunnen hier veilig naar school, zonder dat ze bang hoeven te zijn dat het plafond naar beneden komt of dat het complete dak instort. (Tenminste, buiten het aardbevingsgebied in Groningen, maar dat onderwerp laat ik hier even buiten beschouwing). Voor mijn geestesoog duikt opeens een triomfantelijke Rutte op: “Ik zei het toch al? Nederland is een gaaf land!” Ja Mark. De kinderen hier hoeven niet bang te zijn voor vallende cellenbetonblokken, dat klopt. Ik vind het rot dat ik je erop moet wijzen, maar er zijn nog wel een paar andere dingetjes die al jaren om een oplossing vragen. Mooie taak voor het nieuwe kabinet straks: zullen we nu eindelijk even werk maken van de aanpak van vochtproblemen, schimmel, tocht, achterstallig onderhoud, slechte isolatie, verwarming, verkoeling en de aanpak van ongedierte op een groot deel van de Nederlandse scholen?

Deel dit artikel: