Participeren kun je leren!

Maar waarom kan het voor een overheid zelf ook belangrijk en interessant zijn om aan de slag te gaan met burgerparticipatie?

Uit onderzoek blijkt dat er drie argumenten zijn waarom het voor een overheid essentieel kan zijn om burgers te betrekken bij hun plannen en ideeën en om te investeren in participatie:

• Participatie zorgt voor draagvlak: Participatie kan een belangrijke factor zijn in het versterken van de band tussen de overheid en burgers. Door elkaar te blijven betrekken bij plannen en ideeën, wordt het draagvlak vanuit beide kanten vergroot. Een plan zal sneller goed ontvangen worden wanneer er vroegtijdig al partijen bij betrokken worden.
• Participatie zorgt voor een kostenbesparing: Daarnaast kan het voor een overheid ook heel interessant zijn om zich bezig te houden met participatie omdat het op de lange termijn ook kostenbesparend kan werken. Door in de beginfase al belanghebbenden en stakeholders te betrekken, wordt de kans kleiner dat er tijdens de realisatie of bij afronding tegenslagen komen of klachten binnenkomen. Dit kan dus voor een overheid kosten besparen als het gaat om de afwikkeling van klachten of oponthoud tijdens de realisatie.
• Participatie zorgt voor een duurzame relatie: Een band opbouwen met burgers kan ook heel belangrijk en essentieel zijn voor toekomstige plannen of ideeën. Wanneer er energie is gestoken in het opbouwen van een vertrouwensband, kan dit bevorderlijk zijn voor de toekomstige samenwerkingen. Eventueel wantrouwen kan een soepel verloop van projecten in de weg staan. Doormiddel van participatie kan dit eventuele wantrouwen worden weggehaald en kan worden geïnvesteerd in een duurzame relatie tussen de burgers en de overheid.

Maar hoe doe je dit dan? Hoe kan een overheid vormgeven aan burgerparticipatie?

1. Betrek je doelgroep
Als eerste is het erg belangrijk om te kijken in wat voor omgeving je opereert. Welke doelgroepen zijn hier actief? Het goed in kaart brengen van alle belanghebbenden en stakeholders is essentieel voor een goed participatietraject. En om een goede band op te bouwen met al deze partijen is het ook belangrijk om echt de verbinding aan te gaan, verantwoordelijkheden te nemen en de juiste mensen aanwezig te laten zijn.

2. Creëer verantwoordelijkheid
Door vroegtijdig burgers te laten aanhaken, wordt er een gezamenlijke verantwoordelijkheid gecreëerd. Burgers die het gevoel krijgen dat ze gehoord worden en dat ze betrokken worden, zullen op de langere termijn ook aangehaakt blijven en ook een verantwoordelijkheid voelen voor de uitvoering van het plan. Het wordt uiteindelijk ook hún plan.

3. Wees flexibel en veerkrachtig
Flexibiliteit en veerkracht zijn eigenschappen die essentieel zijn in een participatietraject. Dit kan soms als enorm spannend gezien worden door overheden, zeker wanneer ze burgerparticipatie zien als een verplichting. Maar er is enorm veel keuze! Er zijn veel mogelijkheden voor een overheid om een participatietraject in te richten. Ook de omgevingswet laat veel ruimte over aan overheden om hier zelf beslissingen in te nemen en dus zelf invulling te geven aan hun participatietrajecten.

Welke instrumenten kunnen we dan inzetten om burgerparticipatie vorm te geven?

Vaak nemen we nog een ouderwetse vorm aan als het gaat om burgerparticipatie. We sturen een formele brief naar burgers en hopen zo iedereen maar actief te krijgen. Maar dit is niet altijd de meest effectieve manier. Er zijn nog veel meer instrumenten om aan te sluiten bij actieve burgers en burgers te motiveren om betrokken te raken bij een project. Er zijn vele instrumenten die ingezet kunnen worden om burgerparticipatie het beste te faciliteren met een vaste of flexibele structuur.

Hieronder een aantal concrete voorbeelden die we in de praktijk hebben gezien:

• Klankbordgroep: Een kleinere groep van betrokkenen kunnen worden aangesteld als vertegenwoordigers van de verschillende stakeholders. Hierdoor hebben de betrokkenen ook een aanspreekpunt en wordt het laagdrempelig gehouden.
• Workshops/informatieavonden: Door verschillende experts aan het woord te laten en verschillende onderwerpen te behandelen, proberen we meerdere perspectieven te laten zien. Hierdoor kunnen de belanghebbenden meer informatie ontvangen vanuit verschillende hoeken. En later hier natuurlijk ook het gesprek over aangaan.
• Focusgroepen: Samen met verschillende groepen in gesprek gaan. Door verschillende partijen aan tafel te krijgen en een open gesprek aan te gaan, proberen we meerdere inzichten boven water te krijgen en ook voor begrip te zorgen bij de verschillende partijen.
• Ontwerptafels/ateliers: Met dit instrument gaan we samen met de mensen aan de tekentafel zitten. We proberen dan gezamenlijk een plan te ontwerpen waar iedere betrokkene tevreden over is.
• Walk-throughs: Hier gaan we echt met de mensen het gebied in of over de locatie lopen. Door echt op de locatie te staan en er doorheen te lopen, krijgen mensen toch nieuwe inzichten en kan er precies uitgelegd worden hoe een project gaat plaatsvinden.

Naast bovenstaande instrumenten zijn er nog veel meer mogelijkheden als het gaat op het faciliteren van participatie en het betrekken van burgers. Elk project heeft namelijk ook weer een andere aanpak nodig, kijkend naar de omgeving, stakeholders en het onderwerp van het project.

Allemaal heel mooi en aardig, maar wat kan Syntera bieden op het gebied van burgerparticipatie?

Met burgerparticipatie probeer je bruggen te bouwen tussen verschillende groepen: overheden en burgers, techniek en communicatie. En laat dit nou net iets zijn waar wij als Syntera voor staan!

Bij Syntera komen alle begrippen samen. Naast communicatie hebben we ook mensen in huis met kennis van bouw, groen, civiel, infra en techniek. Hierdoor kunnen we snel schakelen en kunnen we door middel van korte lijntjes snel expertise en kennis inwinnen. We beschikken over vakmensen aan de harde kant en aan de zachte kant. Met deze combinatie binnen één bedrijf weten wij twee werelden met elkaar te verbinden.

Zeker als gemeente kan het goed zijn om het participatietraject deels uit handen te geven aangezien de gemeente vaak ook belanghebbende of stakeholder is in het hele proces. Hierdoor kunnen zij ook als gelijke gesprekspartner aan tafel zitten. Bij Syntera kunnen wij de verbindende factor en schakel zijn tussen alle partijen tijdens een participatietraject!

Dus zit je met je handen in het haar als het gaat om het vormgeven van burgerparticipatie, neem contact met ons op! Ook wanneer je nog vragen hebt, helpen we je graag verder!

Deel dit artikel: